უძველესი პერიოდიდანვე, გამოსახულება, ნაძერწი, ნახატი, ნათალი - იყო ინფორმაციის მიმოცვლის საშუალება, ასეთივე მნიშვნელობა ჰქონდა ენას, სიტყვას. ერთი და იმავე დანიშნულების ეს ორი საშუალება გადაეჯაჭვა ერთმანეთს და წარმოიშვა დამწერლობა, რომელმაც განავითარა ცივილიზაცია.  

რეგიონში არსებული მდიდარი ბუნებრივი რესურსების წყალობით, საქართველოში მეტალურგიული ტრადიცია ჯერ კიდევ ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან განვითარდა, კერძოდ, ძვ.წ. IV-III ათასწლეულში, როდესაც სამხრეთ კავკასიაში მტკვარ-არაქსის კულტურა იყო გავრცელებული (ძვ წ. 3500-2400). უკვე ამ პერიოდის არქეოლოგიური მასალა მოწმობს ლითონის დამუშავების მაღალ ოსტატობას, რაც კიდევ უფრო მეტად შუა ბრინჯაოს ხანაში, ე.წ. ყორღანულ კულტურაში ვითარდება. ამასთანავე, ადრეული ლითონმქნადაკებლობის ნიმუშებშივე გვხვდება ორნამენტული მოტივების სიმდიდრე, დაწყებული მარტივი გეომეტრიული ფორმებით - სამკუთხედებით, წრეებითა და ხვეულებით,  დასრულებული მცენარეული  (ყურძნის მტევნები, მუხის ფოთლებით და ა.შ.) და  ზოომორფული და ანთროპომორფული ელემენტების სინთეზით მიღწეული დეკორით. 

ქორეოგრაფია სინთეზური ხელოვნების დარგია. იგი მოიაზრებს სხვადასხვა ხელოვნების დარგისათვის დამახასიათებელი  გამომსახველობითი საშუალებების გამოყენებას. ცეკვა არის სიტყვის, ბგერის, ფერისა და, საკუთრივ, ქორეოგრაფიული ხელოვნებისათვის დამახასიათებელი ძირითადი გამომსახველობითი საშუალების, მოძრაობის მატარებელი.

უძველეს დროში, ორნამენტი მხოლოდ ნივთის სამკაულს როდი წარმოადგენდა. ის მოიცავდა იმგვარ ნიშან–სიმბოლოებს, რომლებშიც მისი შემქმნელი ადამიანისა და საზოგადოების რწმენა–წარმოდგენები ცხადდებოდა. ამ მხრივ, ძალზე მნიშვნელოვან მასალას გვაწვდის მტკვარ–არაქსის კულტურა,

მინის წარმოებას საქართველოში უძველესი ტრადიცია აქვს, რასაც ჩვენს ტერიტორიაზე აღმოჩენილი არაერთი არტეფაქტი ადასტურებს. არქეოლოგიურ მასალაში გვხვდება როგორც ადგილობრივი, ისე იმპორტული ნივთები. მათ შორისაა დეკორატიულ-გამოყენებითი ფუნქციის ნიმუშები და მონუმენტურ-სივრცობრივი დანიშნულების არქიტექტურის გასაფორმებელი დეტალები. მინის წარმოებას საქართველოში, როგორც ჩანს, ფრაგმენტული ხასიათი ჰქონდა. შუა საუკუნეების შემდგომი ისტორიული ძნელბედობის ჟანმს, წარმოების ბევრი ცენტრი სრულიად გაქრა და დაიკარგა ტექნოლოგიური დამუშავების ბევრი მეთოდიც. ეს პროცესი, ფაქტობრივად, XX საუკუნის შუა წლებამდე გაგრძელდა.

თეატრალური პლაკატი ერთგვარი სახვითი ენაა, რომელიც მედიუმად გვევლინება თეატრსა და საზოგადოებას შორის. პლაკატი ავტორისაგან „მოითხოვს“ გარკვეული სიმბოლოებისა და სახვითი ნიშნების გამოყენებით ლაკონიურად გადმოსცეს კონკრეტული სპექტაკლის მთავარი იდეა. ამ ამოცანას შესანიშნავად გაართვა თავი ქართულმა თეატრალური პლაკატის ხელოვნებამ გასული საუკუნის 60-70-იან წლებში, რაზეც ამავე პერიოდის საეტაპო სპექტაკლებისათვის შექმნილი თეატრალური აფიშა-პლაკატები მეტყველებს.

„კავკასიამ რუსულ ფუტურიზმს მისცა ვლადიმერ მაიაკოვსკი და ძმები ილია და კირილე ზდანევიჩები“  - წერდა იური დეგენი ჟურნალ „ფენიქსში“ 1919 წელს. თბილისელი ძმების, ილია და კირილე ზდანევიჩების ღვაწლი უსაზღვროდ დიდია ავანგარდული ხელოვნების განვითარებაში.

აღქმა, ინტერპრეტაცია, კონტექსტი.

ქართული ხელოვნების განვითარების, მხატვრული სახის ჩამოყალიბებისა და სულიერი რაობის დადგენისათვის ქრისტიანულ სარწმუნოებას და მის მოძღვრებას განმსაზღვრელი მნიშვნელობა ენიჭება. რელიგია მეტწილად  ყველა დროსა და ეპოქაში ადამიანის ცხოვრების წესის, მათი წარმოდგენების, შეფასებებისა და საზრისის მაჩვენებელია. ის საზოგადოების  მსოფლშეგრძნების გამომხატველია, რომელიც ინდივიდუალურ თუ კოლექტიურ აღქმაზეა დაფუძნებული.

საქართველოს დამსახურებული მხატვრის, მალხაზ კუხაშვილის სახელი კარგადაა ცნობილი ქართული სახვითი ხელოვნებით დაინტერესებული საზოგადოებისათვის. (ილ.1)

მალხაზ კუხაშვილის შემოქმედებას 2013 წელს, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორის, ნათია ასათიანის მიერ განხორციელებული ვრცელი მონოგრაფიული ნაშრომი მიეძღვნა და სწორედ ამიტომ, მხატვრის შესახებ რაიმე ახლის „აღმოჩენის“ გადაწყვეტილების მიღება რამდენადმე გამიჭირდა კიდეც, მაგრამ მაინც შევბედე და შევეცადე, უფრო დაწვრილებით შევხებოდი იმ სფეროს, რომელიც კონკრეტულად ჩემი პროფესიული კვლევის ობიექტს წარმოადგენს და ამ მიმართულებით გამედევნებინა თვალი ხელოვანის შემოქმედებისთვის, უფრო მეტად „ამომეწია“ მალხაზ კუხაშვილის მიერ საჟურნალო და წიგნის გრაფიკაში, პლაკატისა და ექსლიბრისის ხელოვნების განვითარებაში შეტანილი წვლილი.

(მიხეილ თუმანიშვილის საარქივო მასალების და სადღიურო ჩანაწერების მიხედვით)

ის, რასაც რეჟისორის საარქივო მასალებსა და სადღიურო ჩანაწერებში თავისი სპექტაკლების სცენოგრაფიასთან დაკავშირებულ, აქა-იქ გაბნეულ მოკლე ჩანაწერებში ვკითხულობთ, საინტერესო სურათს იძლევა, სადაც, ჩემის ფიქრით, გამოკვეთილი თავისებურება იჩენს თავს. შევეცდები ავხსნა: სათეატრო ხელოვნება, სხვადასხვა დარგის ხელოვნებათა (მხატვრობა, მუსიკა, ქორეოგრაფია) კონგლომერატი, ამ ხელოვნებათა სპეციფიკას კიდევაც ინარჩუნებს და, ამასთანავე, ამ ყველაფერს უქვემდებარებს, ასე ვთქვათ, თავის „მთავარ ნაწარმოებს“ - სპექტაკლს, მის შემადგენლად ხდის. ასეთ ერთობლიობაში იძერწება სპექტაკლის რთული ორგანიზმი.