არქიტექტორი ალექსანდრე მინას ძე ნიკოლაიშვილი - საქართველოში ქალაქმშენებლობითი დისციპლინის ერთ-ერთი ფუძემდებელია. იგი  ქ. ფოთში 1898  სხვა მონაცემებით კი 1897 წელს დაიბადა. 1916 წელს მან დაამთავრა ფოთის ვაჟთა გიმნაზია, რის შემდეგაც ამავე სასწავლებელში ასწავლიდა ხატვას და სუფთა წერას. 1918 წელს იგი  ჩაირიცხა საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში (თბილისი) და ერთდროულად სწავლობდა ხატვას და ქანდაკებას თბილისის ხატვისა და ქანდაკების სკოლაში (ამჟამად თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემია).

საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის დაასრებიდან ასი წელი გავიდა და, მიუხედავად ამისა, როდესაც წარსულის, ერთი საუკუნის წინანდელი პრესის ფურცლებს ვეცნობით, გვგონია, დღეს არისო დაწერილი, რადგან პრობლემები და სატკივარი თითქმის იგივეა.  მაშინაც გვინდოდა და დღესაც გვინდა, რომ მთელ მსოფლიოს მივაწვდინოთ ხმა, გავაგებინოთ, რომ - ჩვენ აქა ვართ! - მართალია, პატარა ერი ვართ, მაგრამ ვიმსახურებთ ყურადღებას, გვჭირდება ცივილიზებული ქვეყნების დახმარება და მხარში დგომა, რადგან მცირერიცხოვნების გამო ვერ ვუმკლავდებით ყოველი მხრიდან, თითქმის ყველა მოსაზღვრე სახელმწიფოსგან  წამოსულ აგრესიას.

მუხრანის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სახელობის ეკლესია ნიკოლოზ ედიშერის ძე მუხრანბატონის (1807-1864) ქტიტორობით აგებულა, მასვე მოუწვევია მხატვარი ეკლესიის მოსახატად. როგორც ნიკოლოზის შვილიშვილის, ნიკო ბურის მოგონებიდან ირკვევა, სწორედ ამ მხატვრის ფუნჯს ეკუთვნის დღეისათვის ძალზე ცნობილი მუხრანბატონების საგვარეულო პორტრეტი.

1900-1921  წლები - აღნიშნავს ბატონი ვახტანგ ბერიძე - დიდად ნაყოფიერი იყო სწორედ სულიერი, შემოქმედებითი თვალსაზრისით. კულტურის ყველა დარგში - დროის ამ სულ მცირე მონაკვეთში, მძიმე ეკონომოკური პირობების მიუხედავად, ყოველი მხრით მტრული ძალებით გარშემორტყმულმა საქართველომ ბევრი რამ ახალი და მნიშვნელოვანი შექმნა.

(ზოგადი სურათი-მონახაზი:1920-1970-იანი წლები)

ელენე თუმანიშვილი
გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების
ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრი

სტატია დაწერილია სამეცნიერო კვლევის - „ინტეგრაცია და იდენტობა“ საფუძველზე, რომელიც დააფინანსა შოთა რუსთაველის ეროვნულმა  სამეცნიერო ფონდმა ფუნდამენტური კვლევების ფარგლებში, რისთვისაც კვლევითი ჯგუფი დიდ მადლობას უხდის მას.

მიხეილ-გობრონ საბინინის საქმიანობისა და შემოქმედებითი მოღვაწეობის შესახებ მისსავე სიცოცხლეში,  გარდაცვალების  შემდგომაც და დღევანდელ დღემდეც სხვადასხვაგვარი, წინააღმდეგობრივი შეფასებები გამოითქმებნოდა, რაც უდაოდ მომავალ კვლევა-დაზუსტებას ითხოვს. საჭიროა, უფრო მკაფიოდ გამოიკვეთოს მის მიერ ქართული კულტურის, კონკრეტულად კი საქართველოს ეკლესიის ისტორიაში შეტანილი წვლილი. ამ ეტაპზე ჩვენ მხოლოდ ზედაპირულად შევეხებით საბინინის ბიოგრაფიას და ვეცდებით მის მიერ შედგენილი და დასურათებული წიგნიდან  - „საქართველოს სამოთხე“ - გამომდინარე თვალი მივადევნოთ გავლენათა კვალს, რომელიც შემდგომში გამოვლინდა საქართველოს საეკლესიო მონუმენტურ მხატვრობასა და  ხატწერაში. (ილ. 1).

თბილისის  ურბანულ  განვითარებაში  ამჟამად დაგროვილი  პრობლემები    გადაწყვეტას ითხოვენ.  მათ  წარმოქმნაში და გადაწყვეტაში დიდი მნიშვნელობა აქვს ქალაქის  ურბანულ ფორმებს. დრო მუდმივად ცვლის ყველაფერს ქალაქების ცხოვრებაშიც და  ქალაქის ფორმაზეც აისახება,  ტოვებს კვალს  ურბანულ ქსოვილში,  სადაც დაფიქსირებულია თითქმის ყველაფერი, რაც ქალაქში  ხდება. ურბანულ ფორმებშია დაფიქსირებული ქალაქის გენეზისში არსებული მემკვიდრეობითობა, ტრადიციების უწყვეტობა  და  შენარჩუნება,  ურბანულ ფორმებშია დაფიქსირებული ქალაქის წარმოქმნის საწყისი პრობლემები.

(სტატია წარმოადგენს ამავე სახელწოდების სამაგისტრო კვლევის ნაწილს)

თანამედროვე სამყარო ვიზუალური კულტურის ეპოქაში ცხოვრობს. ვიზუალური კულტურა კი არის ყველაფერი, რაც ხედვას უკავშირდება. კაცობრიობა არასდროს ყოფილა იმდენად ვიზუალიზებული, როგორიც დღესაა.